Προς
κ. Kωνσταντίνο Τσιάρα
Υπουργό Δικαιοσύνης
Λεωφ. Μεσογείων 96
11527 ΑΘΗΝΑ
Αθήνα, 11 Ιουλίου 2019
Θέμα: Το αδίκημα της ενεργητικής δωροδοκίας στον νέο Ποινικό Κώδικα
Αξιότιμε Κύριε Υπουργέ,
Παρακαλούμε δεχθείτε τα θερμά συγχαρητήριά μας για την ανάληψη των καθηκόντων σας. Η Διεθνής Διαφάνεια Ελλάς προσβλέπει σε αγαστή συνεργασία μαζί σας για θέματα καταπολέμησης της διαφθοράς στη χώρα μας.
Σε συνέχεια της συνημμένης από 19.04.2019 επιστολής μας προς τον προκάτοχό σας με θέμα «Yποβολή απόψεων της Διεθνούς Διαφάνειας Ελλάδος για τις διατάξεις των σχεδίων Ποινικού Κώδικα και Κώδικα Ποινικής Δικονομίας», επικοινωνούμε μαζί σας, επειδή θορυβηθήκαμε από τις επάλληλες πρόσφατες ανακοινώσεις για έκτακτες αξιολογήσεις της Ελλάδας από την GRECO, το όργανο ελέγχου εφαρμογής των συμβάσεων κατά της διαφθοράς στο Συμβούλιο της Ευρώπης, και την Ομάδα Εργασίας για την Καταπολέμηση της Δωροδοκίας Αλλοδαπών Δημοσίων Λειτουργών κατά τις Διεθνείς Επιχειρηματικές Συναλλαγές στον ΟΟΣΑ. Αντιλαμβανόμαστε ότι προγραμματίζεται κοινή επίσκεψη των δύο οργανισμών σε υψηλό επίπεδο τον Σεπτέμβριο 2019, προκειμένου να επισύρουν την προσοχή των ελληνικών αρχών στην διαφαινόμενη χαλάρωση του νομοθετικού οπλοστασίου της χώρας για την καταπολέμηση της διαφθοράς.
Συγκεκριμένα, τόσο οι διεθνείς οργανισμοί όσο και εμείς ανησυχούμε ιδιαιτέρως για την υποβάθμιση στον Ποινικό Κώδικα της βασικής διάταξης για την ενεργητική δωροδοκία από κακούργημα τιμωρούμενο με κάθειρξη έως 10 ετών σε πλημμέλημα τιμωρούμενο με φυλάκιση τουλάχιστον τριών ετών. Η μεταβολή αυτή επιφέρει μια σειρά δυσμενών συνεπειών:
• Τα σχετικά αδικήματα παραγράφονται εντός πέντε ετών, αντί της προηγούμενης προθεσμίας 20 ετών.
• Δημιουργούνται αμφιβολίες ως προς την αυτεπάγγελτη δίωξη του αδικήματος, καθώς για τα πλημμελήματα προϋπόθεση της δίωξης είναι η έγκληση του παθόντος ή η αίτηση της ξένης χώρας.
• Δεν προβλέπεται η χρήση ειδικών ανακριτικών μεθόδων, ιδίως παρακολούθηση επικοινωνιών και άρση τραπεζικού απορρήτου, για πλημμελήματα.
Επί σειρά ετών, η Ελλάδα συγκαταλέγεται μεταξύ των χωρών με περιορισμένη ή και καθόλου πρακτική εφαρμογή της Σύμβασης του ΟΟΣΑ, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση ελέγχου συμμόρφωσης που εκπονεί η Διεθνής Διαφάνεια (https://www.transparency.org/whatwedo/publication/exporting_corruption_2018). Με την ισχύουσα διάταξη είναι πλέον σαφές ότι η κατάταξη της Ελλάδας δεν μπορεί παρά να χειροτερεύσει, με προφανείς επιπτώσεις για την θέση της στους διεθνείς οικονομικούς πίνακες.
Κατόπιν αυτών, θεωρούμε αναγκαία την άμεση αναθεώρηση της διάταξης του άρθρου 236 του Ποινικού Κώδικα, ώστε να ξαναγίνει κακούργημα τιμωρούμενο με κάθειρξη έστω και πέντε ετών. Με δεδομένη την πρόθεση της Κυβέρνησης να προβεί σε σημειακές αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα ήδη στο πρώτο νομοσχέδιο που θα κατατεθεί στην νεοεκλεγείσα Βουλή, ευελπιστούμε η τροποποίηση αυτή να γίνει το συντομότερο δυνατόν, ώστε να αποφευχθεί η επιτόπια επίσκεψη των διεθνών οργανισμών και η περαιτέρω κακουχία της χώρας.
Με την ευκαιρία, θα θέλαμε να εκφράσουμε την απογοήτευσή μας για την χαμένη ευκαιρία που κατέληξε να είναι η αναμόρφωση των κωδίκων μετά από σχεδόν 10 έτη προετοιμασίας. Η Ελλάδα εξακολουθεί να είναι η μόνη σχεδόν χώρα στην Ευρώπη, η οποία δεν προβλέπει την ποινική ευθύνη των νομικών προσώπων, ρύθμιση η οποία θα διευκόλυνε σημαντικά την καταπολέμηση της διαφθοράς.
Θα μπορούσαμε να σας εκθέσουμε ενδελεχώς τις απόψεις μας επ’ αυτού και γενικότερα περί των πρωτοβουλιών που πρέπει να αναληφθούν για την καταπολέμηση της διαφθοράς στη χώρα μας σε μια κατ’ ιδίαν συνάντηση, όποτε το πρόγραμμά σας το επιτρέψει.
Με την πεποίθηση ότι θα δράσετε αποτελεσματικά, ώστε να αποφευχθούν δυσμενείς επιπτώσεις για την χώρα, προσδοκούμε στην περαιτέρω συνεργασία μας.
Με τιμή,
Το Διοικητικό Συμβούλιο
της Διεθνούς Διαφάνειας Ελλάδος
